İNORGANİK FOSFOR BİLEŞİKLERİ |
İnorganik fosfor, bilinen her türlü yaşam formu için olmazsa olmazdır. Fosfor; metal fosfatları, fosfitler, oksitler, halojenürler ve oksiasitler gibi bir çok bileşik oluşturur, fosfatlar olarak biyolojik moleküllerde önemli rol oynar. Fosfor içeren bileşikler genel olarak gübre olarak kullanılır. Fosforik asit, deterjanlar ve diğer gübresiz işlemlerde kullanılan fosfatların ana kaynağıdır. Kalsiyum fosfat kemikleri sertleştirmede kullanılır. Fosfor oksoasitleri (hipofosforik asit, fosforik asit ve fosfor asidi) ise ticari olarak önemli bir yere sahiptir. Örnek olarak fosforik asit tampon çözeltilerde ve bunun yanı sıra sayısız reaksiyonda katalizör görevinde kullanılır. Alüminyum fosfit topağı, kalsiyum fosfit veya çinko fosfit; fosfin kaynağı olarak görev yapar ve bu fosfin yarı iletken endüstrisinde kullanılmaktadır. Fosfor penta halojenürler iyonik ve aşırı derecede reaktiftir, genel olarak organik kimyada halojenleyici olarak kullanılır. Fosfor trihalojenürler üzerinde etraflıca çalışmalar yapılmıştır. Fosfor triklorür ise organofosforik bileşiklerin sentezinde ve organik sentezlerde reaktif olarak kullanılır. Fosfor pentasülfit, diğer organosülfür bileşiklerinin üretimi için imal edilirken fosfor sesqui sülfit kibrit üretiminde kullanılır. En önemli fosfor oksitler, fosforik anhidrit, fosfor anhidrit ve fosfot tetraoksittir. Fosforik anhidrit, gaz ve likitlerden suyu ayırmak için kurutucu kimyasal olarak kullanılmaktadır. Organik ve inorganik sentezlerde; yoğunlaştırıcı kimyasal olarak kullanılırken bazı durumlarda katalizör görevinde fosfat camı bileşeni olarak kullanılabilir. Fosfor trioksit ise genel olarak organik sentezlerde kullanılmaktadır. |